In dit artikel:
– Wat is een zzp’er?
– Wat is schijnzelfstandigheid?
– De Belgische zelfstandige in Nederland
– Hoe zit het met de sociale verzekeringsplicht?
– Met welke btw-regels moet u rekening houden?
– Modelovereenkomsten
Wat is een zzp’er?
De zzp’er onderneemt via een eenmanszaak en heeft geen personeel in dienst. Een zzp’er kan zowel worden ingehuurd door een andere zelfstandige, een rechtspersoon of een natuurlijke persoon die niet handelt vanuit een onderneming. Het is niet relevant waar deze zzp’er woont. Ook een Belgische zelfstandige valt in Nederland dus onder het begrip zzp’er.
In Nederland wordt een dienstbetrekking gekenmerkt door drie vereisten: namelijk loon, arbeid en gezag. Als één van deze elementen niet aanwezig is, is sprake van een overeenkomst van opdracht. We spreken dan over zelfstandigheid.
Wat is schijnzelfstandigheid?
De Nederlandse wetgever heeft de laatste jaren geprobeerd om de schijnzelfstandige van de zelfstandige te onderscheiden. Voor 2016 probeerde de wetgever deze scheiding aan te brengen via de Verklaring Arbeids Relatie (VAR). De verklaring was voor de opdrachtgever het bewijs dat deze een zelfstandige had ingehuurd. Met de afschaffing van de VAR in 2016 is deze rechtszekerheid verdwenen. Onder de huidige wet DBA moet op basis van loon, arbeid en gezag worden bekeken of er sprake is van een zelfstandige of een schijnzelfstandige. Als de Belastingdienst of de rechter oordeelt dat er sprake is van schijnzelfstandigheid, wordt de relatie geherkwalificeerd naar een dienstbetrekking. Niet alleen voor het belastingrecht, maar ook voor bijvoorbeeld het arbeidsrecht en de sociale verzekeringen heeft een herkwalificatie (financiële) impact.
Op dit moment is er helaas geen eenduidig antwoord te geven op de vraag wanneer iemand zelfstandig is of niet. Wel kunnen we handvaten bieden die kunnen helpen. Meer informatie hierover, zowel voor de zzp’er als degene die hem/haar inhuurt, vindt u hier. Voor meer informatie voor grensarbeiders, zeker na de coronamaatregelen, verwijzen we u door naar deze eerdere blog.
De Belgische zelfstandige in Nederland
Zoals hierboven beschreven valt de Belgische zelfstandige onder de Nederlandse wetgeving als deze door een Nederlandse opdrachtgever wordt ingehuurd. Hieronder leest u meer over de fiscale gevolgen voor de in België woonachtige zzp’er die actief is in Nederland.
Belastingheffing
De in België woonachtige zelfstandige die in Nederland actief is, blijft in België belastingplichtig. Pas wanneer de Belgische zelfstandige in Nederland over een zogenoemde vaste inrichting of vaste basis beschikt, kan een deel van de belastingheffing naar Nederland verschuiven.
De gevolgen van de herkwalificatie
Als de Nederlandse Belastingdienst oordeelt dat geen sprake is van een zelfstandige, maar van een schijnzelfstandige, kan de relatie worden geherkwalificeerd naar een arbeidsrelatie. Volgens Nederland is er dan niet langer sprake van een opdrachtgever en opdrachtnemer, maar van een werkgever en werknemer. De eerdere winst uit onderneming is nu loon uit loondienst geworden. Belangrijk is dat deze herkwalificatie enkel plaatsvindt vanuit de Nederlandse visie. De Belgische zienswijze hoeft niet te wijzigen en kan hetzelfde blijven als hierboven beschreven.
Als de opdrachtgever (zelfstandige of rechtspersoon) gevestigd is in Nederland, wordt de Belgische zzp’er bij herkwalificatie Nederlands buitenlands belastingplichtig omdat er sprake is van Nederlands loon. Dit betekent dat het ‘looninkomen’ wat in Nederland verdiend is, in Nederland belast kan worden.
Als België het inkomen blijft zien als winst uit onderneming en Nederland het inkomen ziet als looninkomsten kan dubbele heffing ontstaan. Het belastingverdrag tussen Nederland en België geeft in deze situatie geen voorkoming voor de dubbele belasting, omdat het type inkomen anders gekwalificeerd wordt.
Door de herkwalificatie is de opdrachtgever werkgever geworden. Een werkgever is in Nederland verplicht om een deel van het loon in te houden en direct aan de Belastingdienst af te dragen. Deze loonheffingen zijn een voorheffing van de inkomstenbelasting en premies voor de sociale zekerheid die de werknemer in Nederland dient af te dragen. De loonheffingen kunnen, mits contractueel vastgelegd, worden verhaald op de zzp’er, maar dat geldt niet voor de premies. Daarnaast wordt de arbeidsrelatie nu geregeerd door het arbeidsrecht. Werkgever en werknemer mogen in het arbeidscontract afspreken of het Belgische of Nederlandse arbeidsrecht van toepassing is. Als gevolg van de herkwalificatie krijgen zowel de werkgever als werknemer een aantal arbeidsrechtelijke rechten en verplichtingen. Denkt u hierbij aan bijvoorbeeld de ontslagbescherming, -vergoeding en de loondoorbetalingsplicht bij ziekte.
Hoe zit het met de sociale verzekeringsplicht?
Wanneer een zelfstandige woonachtig is in België, is in beginsel de Belgische sociale verzekeringsplicht van toepassing. Maar, wanneer de zelfstandige werkzaamheden gaat uitvoeren in Nederland, kan dit veranderen. Hierbij is het allereerst van belang of er nog een substantieel deel van de werkzaamheden in België wordt uitgevoerd. Zo ja, dan blijft de zzp’er in België sociaal verzekerd. Als dit niet het geval is, is het de vraag waar het centrum van het bedrijfsbelang zich bevindt. Is dit Nederland, dan verschuift de sociaal verzekeringsplicht naar Nederland. De zzp’er dient dan in Nederland tevens een zorgverzekering af te sluiten en bouwt in Nederland AOW (wettelijk pensioen) op.
Een zzp’er is in Nederland alleen voor de volksverzekeringen sociaal verzekerd. De zzp’er participeert niet in de werknemersverzekeringen, zoals voor de werkloosheid, arbeidsongeschiktheid of ziekte. De zzp’er hoeft hier dan ook geen premies voor af te dragen.
De gevolgen van de herkwalificatie
Wanneer de arbeidsrelatie van de zzp’er in Nederland wordt geherkwalificeerd kan hetzelfde als bij de belastingheffing gebeuren. Wanneer België en Nederland het niet eens zijn over de kwalificatie van de arbeidsrelatie, kan het voorkomen dat de zzp’er dubbel verplicht verzekerd raakt. Aangezien de werknemer in Nederland wel verplicht sociaal verzekerd is voor de werknemersverzekeringen zullen hiervoor ook de premies moeten worden afgedragen. Dit gebeurt door de werkgever. Zoals hierboven beschreven mogen deze premies niet worden verhaald bij de werknemer.
Met welke btw-regels moet u rekening houden?
Bij ondernemen over de grens komen er ook enkele specifieke btw-regels om de hoek kijken. Zo moet een Belgische zzp’er die diensten in Nederland voor een in Nederland gevestigde onderneming verricht volgens de hoofdregel BTW verlegd vermelden op zijn factuur. Dit behoudens alle uitzonderingen die er kunnen spelen. Levert diezelfde zzp’er vervolgens goederen aan hetzelfde Nederlandse bedrijf, dan is dit een intracommunautaire levering gevolgd door een intracommunautaire verwerving door het Nederlandse bedrijf.
De situatie zoals hierboven beschreven geldt enkel in transacties met andere BTW ondernemers. Als een zzp’er voor een particulier werkt, gelden er andere regels. Laat u daarom altijd adviseren door een BTW-specialist. Schipper Accountants helpt u daar graag bij!
De gevolgen van de herkwalificatie
De herkwalificatie van de arbeidsrelatie ziet enkel op de relatie voor de belastingen, premies en het arbeidsrecht. Voor de btw geldt deze herkwalificatie niet. Er dienen geen correcties te worden aangegeven over de afgelopen periodes. Voor toekomstige periodes is het zeer waarschijnlijk niet langer passend om als zzp’er aangemerkt te blijven.
Modelovereenkomsten
De Belgische zzp’er die in Nederland actief is, heeft zich aan dezelfde wet- en regelgeving te houden als de Nederlandse zzp’er. Ook bij de werkrelatie met een Belgische zzp’er is er een risico dat de relatie wordt geherkwalificeerd naar een dienstverband. De gevolgen kunnen aanzienlijk zijn en zolang er geen eenduidige en toepasbare wet- en regelgeving is in Nederland, hebben beide partijen geen zekerheid. De Belastingdienst heeft modelovereenkomsten ontwikkeld, om de praktijk meer handvaten te bieden. Als er volgens deze overeenkomsten wordt gewerkt, hebben partijen zekerheid over de zelfstandigheid van de opdrachtnemer. Ook heeft de Belastingdienst een Webmodule ontwikkeld die u meer duidelijkheid kan verschaffen over de zienswijze van de Nederlandse overheid.
Doe de Scan DBA!
Het inschakelen van een adviseur met kennis van zaken kan helpen. Op basis van de specifieke feiten en omstandigheden kunnen wij u van advies voorzien. Als u dat wenst kunnen we in overleg treden en een beschikking aanvragen waarin de Nederlandse Belastingdienst aangeeft hoe zij tegen uw werkrelatie aankijken. Om u een eerste indicatie te geven kunt u onze Scan DBA invullen. Aan de hand van een twintigtal vragen ontvangt u een persoonlijk rapport over de eventuele risico’s die u in deze loopt. Tevens kunnen we u van dienst zijn bij de verplichte WagwEU-melding die bijna iedere buitenlandse zelfstandige die actief is in Nederland moet doen.
Wij staan graag klaar om u hierbij te helpen. Neemt u gerust contact met ons op en lees onze andere blogs en artikelen binnen de België Desk die u wellicht verder kunnen helpen.